Βελημάχι

Δημοτική ενότητα

Τριταίας

Επικοινωνία

Τηλέφωνα	6947324961 (κ. Μιχαήλ Παπασπυρόπουλος, Εκπρόσωπος Τ.Κ.)

Περιγραφή

Από το μικρό αυτό χωριό, ο ορεινός όγκος του Ερυμάνθου φαντάζει επιβλητικότερος και εντυπωσιακότερος από κάθε άλλο σημείο της Τριταίας. Εδώ βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Παναγίας Βελημαχίου που κτίστηκε τον 13ο αιώνα πάνω σε μια εξοχή του βράχου και έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Επίσης στο Βελημάχι υπάρχουν ο ναός του Αγίου Ανδρέα, πέτρινη εκκλησία που μετρά περισσότερο από έναν αιώνα ζωής, καθώς και παλιά πέτρινη εκκλησία ο ναός του Αγ. Γεωργίου, του 17ου αι., που είναι περιστοιχισμένη από πέτρινο μαντρότοιχο ύψους δυο μέτρων. Η εκκλησία αυτή ήταν Μετόχι της Ιεράς Μονής του Σινά, ενώ τώρα υπάγεται στην Μονή Αγίων Πάντων.

Πλησίον του χωριού και περιτριγυρισμένο από θαυμάσιο δάσος, λειτουργεί το μοναστήρι των Αγίων Πάντων η ανέργεση του οποίου συνδέεται με θρύλους και παραδόσεις. Πρέπει να οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1715-1728 από τον ιερομόναχο Νεκτάριο, στον οποίο οι παραδόσεις αποδίδουν σπουδαίες ικανότητες, ακόμα και θαυματουργές. Λίγο μετά την ίδρυση της (1748), η Μονή αναγνωρίστηκε ως σταυροπηγιακή. Με το πέρασμα του χρόνου, απέκτησε πνευματικούς δεσμούς με το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Το 1755 της παραχωρήθηκε το Μετόχι του Αγ. Γεωργίου. Οι ελάχιστοι καλόγηροι από το Σινά που μόναζαν στο Μετόχι έφυγαν το 1777. Μετά από παρέμβαση των Σιναϊτών μοναχών κατά μια παράδοση, προστατεύτηκε η Μονή από τις τοπικές τουρκικές αρχές, με διάταγμα του σουλτάνου.

Αξιόλογη είναι η εικονογράφηση των τριών Ναών που βρίσκονται στο εσωτερικό της Μονής: Ευαγγελίστριας, Αγ. Ιωάννου, Αγίων Πάντων. Πριν από μερικά χρόνια στην Ιερά Μονή έγιναν από το Υπουργείο Πολιτισμού, εργασίες αναστήλωσης των εξωτερικών χώρων και των κελιών. Η Ιερά Μονή εορτάζει την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Ηγούμενος είναι ο αρχιμανδρίτης π. Σάββας Δημητρόπουλος.

Σχετικά με το όνομα του χωριού υπάρχει μια ερμηνεία ότι ίσως να έχει αλβανική προέλευση και να σημαίνει εύφορη κορυφή.

Το 1689 στη βενετική απογραφή Corner ονομάζεται Velimislu και εμφανίζεται να έχει 49 κατοίκους. Αναφέρεται επίσης το 1699 στον κατάλογο χωρίων Πατρών. Στα 1700 αναφέρεται στη βενετική απογραφή Grimani ως Velimagli και έχει πληθυσμό 17 οικογένειες (68 κάτοικοι).

Το 1713 προεστός του χωριού ήταν ο Ιω. Τσαλαμιδάς. Ο οικισμός απείχε δύο ώρες και ένα τέταρτο δρόμο στα 1885 από την Προστοβίτσα, την τότε έδρα του Δήμου Τριταίας. Στα 1903 ο Χρήστος Κορύλλος αναφέρει ότι ότι το χωριό απείχε τρεις ώρες δρόμο από την Προστοβίτσα και ότι είχε σχολείο (γραμματείο).

Βρίσκεται σε υψόμετρο 593 μέτρων.